ფეხი

ქართული

ფეხი

ცხენის, მგლისა და ადამიანის ფეხი (ქვედა კიდური).

ეტიმოლოგია

წაკითხვა

ფონეტიკური ტრანსლიტერაცია (IPA): [pʰɛxi]
აუდიო მაგალითი: ფეხი ^?
დამარცვლა: ფე·ხი, მრ. რ. ფე·ხე·ბი, ფეხ·ნი
პარონიმები: ფესი

მნიშვნელობა

არსებითი სახელი

➤ ფეხ-ი, ფეხ-ის(ა), მრავლობითი: ფეხ-ებ-ი, ფეხ-ნ-ი

ბრუნვა	მხოლობითი	მრავლობითი
სახელობითი	ფეხი	ფეხები	ფეხნი
მოთხრობითი	ფეხმა	ფეხებმა	ფეხთ / ფეხთა
მიცემითი	ფეხს / ფეხსა	ფეხებს / ფეხებსა	ფეხთ / ფეხთა
ნათესაობითი	ფეხის / ფეხისა	ფეხების / ფეხებისა	ფეხთ / ფეხთა
მოქმედებითი	ფეხით / ფეხითა	ფეხებით / ფეხებითა
ვითარებითი	ფეხად / ფეხადა	ფეხებად / ფეხებადა
წოდებითი	ფეხო	ფეხებო	ფეხნო
ყველა სხვა ფორმა იხილეთ ფორმაწარმოების გვერდზე

ცოცხალი არსების კიდური სასიარულო ორგანო.
ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
➤ სინონიმები: ღერო, ფერჴი
ზოგი ნივთის (მაგ., მაგიდის, სკამის, სასმისის და სხვ.) საყრდენი.
ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
იგივეა, რაც საფეხური.
ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
სასროლი იარაღის (თოფის, დამბაჩის...) გასასროლად თითის გამოსაკრავი რიკი, სასხლეტი.
ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
➤ სინონიმები: თათი
კუთხური, ფშაური: იგივეა, რაც ძირი (მნიშვ. 3).
ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
კუთხური, ქიზიყური: ბუდნად ნათესი ბოსტნეულის თითო ბუდე.
ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
კუთხური, ქართლური: იგივეა, რაც ათეული (მნიშვ. 3).
ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
კუთხური, იმერული: თვალში გამოუტარებლივ ერთ-ორჯერ აკრეფილი ძაფი (ყაისნაღით ან წინდის ჩხირით) გრძელი თვლის სამატის მისაღებად.
ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
კუთხური, ქართლური: მეორე ცოლი წინანდელი ცოლის მიმართ (ან მეორე ქმარი წინანდელი ქმრის მიმართ).
ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
➤ ანტონიმები: ხელი

წარმოებული ლექსიკა

➤ იდიომები: ფეხის ხმას აჰყვება • წელებზე ფეხს (და) იდგამს • საკუთარ ფეხზე დგას • ფეხებს გაჭიმავს • ფეხის გაჭიმვა • ფეხის მოკიდება

➤ ანდაზები: ბედაურსა სჭედნენ და ბაყაყმაც ფეხი აიშვირა • მელამ თავისი ტყავი თავისი ფეხით მოიტანა • კოკამ თქვა: ცხენზე არასოდეს ვმჯდარვარ, მაგრამ ფეხით კი არ გამივლია

თარგმანები

აზერბაიჯანული: Qıç (az)
ბერძნული: πόδι (el) საშ. (pódi)
ბულგარული: крак (bg) (krak)
გერმანული: Bein (de) საშ.
ესპანური: pierna (es) მდედრ.
თურქული: bacak (tr)
იაპონური: 足 (ja) (あし, ashi)
ინგლისური: leg (en)
იტალიური: gamba (it) მდედრ.
პოლონური: noga (pl) მდედრ.
პორტუგალიური: perna (pt) მდედრ.
რუსული: нога (ru) მდედრ. (noga) ножка (ru) მდედრ. (nožka )
სომხური: Ոտք (hy) (Otkʿ)
უკრაინული: нога (uk) მდედრ. (noha)
ფრანგული: jambe (fr) მდედრ. patte (fr) მდედრ. pied (fr) მამრ.
შვედური: ben (sv) საშ.
ჩინური: 腿 (zh) (tuì)

წყაროები და რესურსები

ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი, ტომი 7, სვეტი 83-87, თბილისი, 1962 წელი.
იხილეთ ქართული ვიკიპედიის სტატია „ფეხი“
„ფეხი“ ქართული ენის განმარტებით ონლაინ-ლექსიკონში
ნეიმანი ალ., ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი, მესამე გამოცემა, თბ.: „განათლება“, 1978, გვ. 423.
სულხან-საბა ორბელიანი, ლექსიკონი ქართული : [ორტომეული], ტ. 2, თბილისი: „მერანი“, 1993, გვ. 190.