წელი

ქართული

წელი¹

ეტიმოლოგია

წაკითხვა

ფონეტიკური ტრანსლიტერაცია (IPA): [t͡sʼɛli]
აუდიო მაგალითი: წელი ^?
დამარცვლა: წე·ლი, მრ. რ. წე·ლე·ბი, წელ·ნი
პარონიმები: ძელი, ცელი

მნიშვნელობა

არსებითი სახელი

➤ წელ-ი, წელ-ის(ა), მრავლობითი: წელ-ებ-ი, წელ-ნ-ი

ბრუნვა	მხოლობითი	მრავლობითი
სახელობითი	წელი	წელები	წელნი
მოთხრობითი	წელმა	წელებმა	წელთ / წელთა
მიცემითი	წელს / წელსა	წელებს / წელებსა	წელთ / წელთა
ნათესაობითი	წელის / წელისა	წელების / წელებისა	წელთ / წელთა
მოქმედებითი	წელით / წელითა	წელებით / წელებითა
ვითარებითი	წელად / წელადა	წელებად / წელებადა
წოდებითი	წელო	წელებო	წელნო
ყველა სხვა ფორმა იხილეთ ფორმაწარმოების გვერდზე

ადამიანის სხეულის ნაწილი ნეკნების დასასრულსა და თეძოს ძვლებს შორის.
1974: ჭაბუა ამირეჯიბი, „დათა თუთაშხია“

„ამუშავებდნენ გათენებიდან დაღამებამდე, აბაზს აძლევდნენ დღეში, წელი მოწყვეტაზე ქონდა, საცოდავს.“
შუა ნაწილი, შუა ადგილი.
ვასილ ბარნოვი, „თებარას დანიშნული“

„გველივით მოქნილ იფანს ეშხიანად ზნექდა წელში“
ნაწილი (გამოთქმებში: ზემოწელი, შუაწელი, ქვემოწელი).
ნოდარ ადეიშვილი, „„თუ მოგენატრო” (პოეტური კრებული)“

„ოღონდ ჯერ უნდა გათენდეს, ლელი, კარგად გამოჩნდეს რიონის წელი , ზედ ნავი, ნავზე – აპრილით მთვრალი,“
ჩვეულებრივ იხმარება მრავლობითში — წელები: იგივეა, რაც ნაწლავი.
თედო რაზიკაშვილი, „სვავი“

„მეორე დღეს პატრონმა მატყლის ნაფლეთები და წელების ნაგლეჯებიღა იპოვნა თავის ცხვრისა. “
➤ სინონიმები: ნაწლავი
რთული ფუძის მეორე შემადგენელი ნაწილი.
ზედაწელი. ქვედაწელი
1998: ლეილა მესხი, „ფაიფურის თოჯინა“

„ – დიახ, ზუსტად ასეა … ჭორფლიან ქალიშვილს კუბოკრული ქვედაწელი კაბა ეცვა. “

წარმოებული ლექსიკა

➤ შესიტყვებები: წელში იმტვრევა

თარგმანები

გერმანული: Taille (de) მდედრ.
ესპანური: cintura (es) მდედრ.
თურქული: bel (tr)
ინგლისური: waist (en)
იტალიური: vita (it) მდედრ. cintura (it) მდედრ. cintola (it) მდედრ.
პოლონური: talia (pl) მდედრ. pas (pl) მამრ.
პორტუგალიური: cintura (pt) მდედრ.
რუსული: талия (ru) მდედრ. (talija)
უკრაინული: талія (uk) მდედრ. (talija)
ფრანგული: taille (fr) მდედრ.
შვედური: midja (sv)

წყაროები და რესურსები

ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი, ტომი 8, სვეტი 1046-1047, თბილისი, 1964 წელი.
„წელი“ ქართული ენის განმარტებით ონლაინ-ლექსიკონში
ქართული ენის ორთოგრაფიული ლექსიკონი, ვარლამ თოფურია, ივანე გიგინეიშვილი, თბილისი „განათლება“, 1998, გვ. 604

ნეიმანი ალ., ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი, მესამე გამოცემა, თბ.: „განათლება“, 1978, გვ. 521.
სულხან-საბა ორბელიანი, ლექსიკონი ქართული : [ორტომეული], ტ. 2, თბილისი: „მერანი“, 1993, გვ. 370.

წელი²

ეტიმოლოგია

წაკითხვა

ფონეტიკური ტრანსლიტერაცია (IPA): [t͡sʼɛli]
აუდიო მაგალითი: წელი ^?
დამარცვლა: წე·ლი, მრ. რ. წლე·ბი, წელნი

მნიშვნელობა

არსებითი სახელი

➤ წელ-ი, წლ-ის(ა), მრავლობითი: წლ-ებ-ი, წელ-ნ-ი

ბრუნვა	მხოლობითი	მრავლობითი
სახელობითი	წელი	წლები	წელნი
მოთხრობითი	წელმა	წლებმა	წელთ (ა)
მიცემითი	წელს (ა)	წლებს (ა)	წელთ (ა)
ნათესაობითი	წლის (ა)	წლების (ა)	წელთ (ა)
მოქმედებითი	წლით (ა)	წლებით (ა)
ვითარებითი	წლად (ა)	წლებად (ა)
წოდებითი	წელო	წლებო	წელნო
ყველა სხვა ფორმა იხილეთ ფორმაწარმოების გვერდზე

დროის ციკლური პერიოდი, რომელშიც დედამიწა თავის ორბიტაზე ერთხელ შემოუვლის მზეს გარშემო; 12 თვე, 365 დღე. ◆ მას შემდეგ ხუთი წელი გავიდა. ◆ ახლა 2012 წელია
მას შემდეგ ხუთი წელი გავიდა.. ახლა 2022 წელია
ჭაბუა ამირეჯიბი, „დათა თუთაშხია“

„ბოლო ექვსი წელი ზარანდია იმპერიის ჟანდარმთა შეფის საიდუმლო მოადგილედ იყო.“
ადამიანის მიღწეული ასაკი, წლოვანება.
რამდენი წლის ხარ?
1939: კონსტანტინე გამსახურდია, „დიდოსტატის კონსტანტინეს მარჯვენა“

„„სამოცდახუთი წელი შემისრულდა გუშინ. თუმცა ახალ ცხოვრებას მოვეკიდე, მხოლოდ გუშინწინ შევირთე ცოლი. “
➤ სინონიმები: წელიწადი

ნეიმანი ალ., ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი, მესამე გამოცემა, თბ.: „განათლება“, 1978, გვ. 521.
სულხან-საბა ორბელიანი, ლექსიკონი ქართული : [ორტომეული], ტ. 2, თბილისი: „მერანი“, 1993, გვ. 370.