ქაჯი

ქართული

ქაჯი

ეტიმოლოგია

სპარსული სიტყვისგან /ქაჯ/, რაც ყალბს ნიშნავს.

წაკითხვა

• ფონეტიკური ტრანსლიტერაცია (IPA): [kʰɑd͡ʒi]
• აუდიო მაგალითი: ქაჯი ^?
• დამარცვლა: ქა·ჯი, მრ. რ. ქა·ჯე·ბი, ქაჯ·ნი

მნიშვნელობა

არსებითი სახელი

➤ ქაჯ-ი, ქაჯ-ის(ა), მრავლობითი: ქაჯ-ებ-ი, ქაჯ-ნ-ი    

ბრუნვა	მხოლობითი	მრავლობითი
სახელობითი	ქაჯი	ქაჯები	ქაჯნი
მოთხრობითი	ქაჯმა	ქაჯებმა	ქაჯთ / ქაჯთა
მიცემითი	ქაჯს / ქაჯსა	ქაჯებს / ქაჯებსა	ქაჯთ / ქაჯთა
ნათესაობითი	ქაჯის / ქაჯისა	ქაჯების / ქაჯებისა	ქაჯთ / ქაჯთა
მოქმედებითი	ქაჯით / ქაჯითა	ქაჯებით / ქაჯებითა
ვითარებითი	ქაჯად / ქაჯადა	ქაჯებად / ქაჯებადა
წოდებითი	ქაჯო	ქაჯებო	ქაჯნო
ყველა სხვა ფორმა იხილეთ ფორმაწარმოების გვერდზე

1. ცრუმორწმუნეობა: ავსული, ეშმაკი.

   • ვაჟა-ფშაველა

   მინდია ტყვედა ჰყოლია თორმეტ წელს თურმე ქაჯებსა.

   • აკაკი წერეთელი

   ყმაწვილებს ყველას სჯეროდათ, რომ ჭინკები, ქაჯები, კუდიანები და ეშმაკები ქვეყნად დადიან.

   • მიხეილ ჯავახიშვილი

   ბალღებმა წივილით მოკურცხლეს, თითქოს ქაჯები დაერივნენო.

   ➤ სინონიმები: ავისული, ავსული, ეშმაკი, დემონი

2. გადატანითი: ეშმაკი, მაცდური ადამიანი; თავზე ხელაღებული, დამთხვეული.

   • ეგნატე ნინოშვილი

   [ქეთევანი] ქალი კი არა, ქაჯია, ... ვაჯკაცებს აშინებსო! – ამბობდნენ მეზობლები.

   • იაკობ გოგებაშვილი

   გაუკვირდა მტად ქალს: ეს რა ქაჯი ვინმე ყოფილა, თქვენი ჭირიმეო!

   ➤ სინონიმები: ეშმაკი, მაცდური, თავზე ხელაღებული, დამთხვეული, ქაჯია, ქაჯიანი, ჯისცოცხი

3. ძველი, ჩვეულებრივ მრავლობითში: ქ ა ჯ ე ბ ი: ჯადოსნური საქმეებითა და საომარი ხერხებით განთქმული ხალხი (გვხვდება „ვეფხისტყაოსანში“)

   • შოთა რუსთაველი, „ვეფხისტყაოსანი“

   ქაჯნი სახელად მით ჰქვიან, არიან ერთად კრებულნი, კაცნი, გრძნებისა მცოდნენი, ზედა გახელოვნებულნი, ყოველთა კაცთა მავნენი, იგი არვისგან ვნებულნი.

წარმოებული ლექსიკა

➤ წარმოებული სიტყვები: ქაჯეთი, ქაჯ-ეშმაკები, ქაჯიანი, ქაჯისცოცხი, ქაჯობა, ქაჯური, ქაჯობს

თარგმანები

ავსული  

• ბერძნული: διάβολος (el) (diávolos)
• ბულგარული: дявол (bg) მამრ. (djavol) шейтан (bg) (šejtan)
• გერმანული: Teufel (de) მამრ.
• ესპანური: diablo (es) Satanás (es) მამრ.
• თურქული: iblis (tr) şeytan (tr) satan (tr)
• იაპონური: 魔物 (ja) (まもの, mamono), 天魔 (ja) (てんま, tenma), 悪魔 (ja) (あくま, akuma), 魔王 (ja) (まおう, maō), 魔神 (ja) (ましん, mashin)
• ინგლისური: devil (en) Devil (en) Satan (en)
• იტალიური: diavolo (it) მამრ. demonio (it) მამრ. Satana (it) მამრ.
• პოლონური: diabeł (pl)
• პორტუგალიური: diabo (pt)
• რუსული: демон (ru) (demon) чёрт (ru) (čort) дьявол (ru) (dʹjavol)
• უკრაინული: демон (uk) მამრ. (demon) мольфар (uk) მდედრ. (molʹfar) чорт (uk) მამრ. (čort) диявол (uk) მამრ. (dyjavol) біс (uk) მამრ. (bis)
• ფრანგული: démon (fr) მამრ. diable (fr) მამრ. Satan (fr)
• შვედური: djävul (sv) jävul (sv) fan (sv) jäkel (sv) jävel (sv)
• ჩინური: 魔 (zh) (mó), 魔鬼 (zh) (mógǔi)

წყაროები და რესურსები

• ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი, ტომი 7, სვეტი 277, თბილისი, 1962 წელი.
• იხილეთ ქართული ვიკიპედიის სტატია „ქაჯი“
• „ქაჯი“ ქართული ენის განმარტებით ონლაინ-ლექსიკონში
• ქართული ენის ორთოგრაფიული ლექსიკონი, ვარლამ თოფურია, ივანე გიგინეიშვილი, თბილისი „განათლება“, 1998, გვ. 500

• ნეიმანი ალ., ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი, მესამე გამოცემა, თბ.: „განათლება“, 1978, გვ. 431.
• სულხან-საბა ორბელიანი, ლექსიკონი ქართული : [ორტომეული], ტ. 2, თბილისი: „მერანი“, 1993, გვ. 219.