ქცევა
ქცევა (ქცევისა)
- მნიშვნელობა
- (ზმნა) ქართულ ენაში ზმნის ინფინიტივის არარსებობის გამო, უცხოური სიტყვების თარგმნისას ხშირად გამოიყენება 1. (ა, ბ, გ, დ.) მნიშვნელობაში გამოხატული მოქმედებების აღმნიშვნელი ზმნების საწყის ფორმად. ა) ◆ სოფელი დიდ ქალაქად იქცა; ბ) ◆ შენობა დაიქცა; გ) ◆ დააქცია ოჯახიცა და ქვეყანაც; დ) ◆ აქ ბევრი სისხლი დაიქცა .
- (ზმნა) ქართულ ენაში ზმნის ინფინიტივის არარსებობის გამო, უცხოური სიტყვების თარგმნისას ხშირად გამოიყენება 1. (ა, ბ.) მნიშვნელობაში გამოხატული მოქმედებების აღმნიშვნელი ზმნების საწყის ფორმად. ა) ◆ ცუდად იქცევი! ბ) ◆ უცხოეთში ყველანი კარგად მექცეოდნენ. ◆ ყურადღებას აქცევს
- ზედა მარჯვენა კუთხეში მოცემული ბრუნების ინფოდაფისათვის:
1. მნიშვნელობაში ოთხივე ქვემნიშვნელობა (ა, ბ, გ, დ.) იბრუნვის და მათი მრავლობითი თითქმის არ გვხვდება.
3. მნიშვნელობიდან იბრუნვის მხოლოდ ა. და ბ. ქვემნიშვნელობები, მათი მრავლობითიც იშვიათია.
5. და 6. მნიშვნელობები იბრუნვის, როგორც არსებითი სახელი.
7. მნიშვნელობა იბრუნვის და მისი მრავლობითიც იშვიათია.
8, 9, და 10. მნიშვნელობა იბრუნვის, გააჩნიათ მრავლობითი რიცხვიც.
2. და 4. მნიშვნელობები გამოიყენება მხოლოდ უცხოური ზმნის ინფინიტივის მიახლოებითი მნიშვნელობით სათარგმნელად და ისინი ქართულში არ გამოიყენება.
ზმნის ყველა ფორმის სანახავად იხილეთ შემდეგი გვერდები: |
---|
აქცევს, იქცევა, ექცევა, უქცევს |
ქართული
ქცევა
ეტიმოლოგია
წაკითხვა
- ფონეტიკური ტრანსლიტერაცია (IPA): [kʰt͡sʰɛvɑ]
- აუდიო მაგალითი: ქცევა ?
- დამარცვლა: ქცე·ვა, მრ. რ. ქცე·ვე·ბი, ქცე·ვა·ნი
მნიშვნელობა
➤ ქცევა, ქცევ-ის(ა), მრავლობითი: ქცევ-ებ-ი, ქცევა-ნ-ი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ა) სხვა სახის მიღება, სხვა რამედ (ვინმედ) გარდაქმნა.
- პირველი ცომის კუტად ქცევა ყოველთვის როდი ნიშნავს გამოცხობის უხეირობასა (იაკობ გოგებაშვილი).
- ➤ სინონიმები: გარდაქმნა, გადაქცევა
- ➤ ანტონიმები: შენება, აშენება
- ➤ წარმოებული სიტყვები: ქცეული, ქცევადი, ქცევადობა, ლუკმა-ლუკმად ქცევა, ჩონჩხად ქცევა, ენად ქცევა, ლაპარაკად ქცევა, სმენად ქცევა
ბ) ნგრევა, შლა, რღვევა (ნაგებობისა).
გ) გადატ. ღუპვა (ქვეყნისა, ოჯახისა...)
დ) ღვრა, თხევა.
- ➤ წარმოებული სიტყვები: სისხლის ქცევა
- ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
- სახელი იქცევა , ექცევა ზმნათა მოქმედებისა.
ა) თავის ჭერა როგორმე, რამენაირი ქმედება, – მოქცევა.
- რისათვის მომეწონება უგვანი ქცევა კაცისა!. (ვაჟა).
- ➤ სინონიმები: ქმედება, მოქმედება, მოქცევა, საქმიანობა
ბ) როგორმე (კარგი ან ცუდი) დამოკიდებულების გამოჩენა ვინმესადმი ან რამესადმი, – მოპყრობა.
- ოთარაანთ ქვრივი შეიჭმუხნა, როგორღაც ეხამუშა, ეუცხოვა ამისთანა ტოლ–ამხანაგური ქცევა ახალგაზრდა ქალისაგან ((ილია ჭავჭავაძე).
- ➤ სინონიმები: დამოკიდებულება, მოპყრობა
გ) რთული ფუძის მეორე შემადგენელი ნაწილი.
- ყოფა–ქცევა
- ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
- სახელი ექცევა ზმნის მოქმედებისა. (ქართულ ენაში ზმნის ინფინიტივის არარსებობის გამო, უცხოური სიტყვების თარგმნისას ხშირად გამოიყენება ამ ზმნის საწყისი ფორმის მნიშვნელობითაც)
- ➤ წარმოებული სიტყვები: მხრის ქცევა, ხმის ქცევა
- ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
- სახელი უქცევს ზმნის მოქმედებისა. (ქართულ ენაში ზმნის ინფინიტივის არარსებობის გამო, უცხოური სიტყვების თარგმნისას ხშირად გამოიყენება ამ ზმნის საწყისი ფორმის მნიშვნელობითაც)
- ➤ წარმოებული სიტყვები: კალოს ქცევა, სულის ქცევა, საწუთროს ქცევა
- ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
- ძველი: მიწის საზომი ერთეული დასავლეთ საქართველოში; უდრიდა 900 კვ. საჟენს ანუ ჰექტრის ორ მეხუთედს.
- ეზოს ორასამდე ქცევა ეჭირა (უიარაღო).
- ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
- ლინგვისტიკა: თქმის (მნიშვ. 2.): ფარგლებში არსებული სხვაეობა მეტყველებისა.
- ვანის თქმის უხუთური ქცევა
- ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
- გრამატიკა: ზმნის ფორმა, რომელიც გამოხატავს კუთვნილებით ურთიერთობას სუბიექტსა და ობიექტს ან ობიექტებს შორის.
- ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
- პოლიტიკური ეკონომიკა: იხილეთ მიმოქცევა (მნიშვ. 4)
- [კაპიტალი] შეზომილი უნდა იყოს თვითონ წარმოების ქცევის დროსთან (ილია ჭავჭავაძე).
- ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
- ➤ სინონიმები: მიმოქცევა
წარმოებული ლექსიკა
თარგმანები
მნიშვნელობა 1. ა. (გარდაქმნა, არსებითი)
მნიშვნელობა 1. ბ.გ. (ნგრევა, რღვევა, ღუპვა; არსებითი)
მნიშვნელობა 2.ბ.გ.(ნგრევა, რღვევა, ღუპვა; ზმნა)
მნიშვნელობა 3. (ქცევა, არსებითი)
მნიშვნელობა 4. (მოპყრობა, ყურადღება; ზმნა)
მნიშვნელობა 5. (მიმართულების შეცვლა, ზმნა)
მნიშვნელობა 8. (მეტყველება, არსებითი სახელი)
მნიშვნელობა 10. (მიმოქცევა)
წყაროები და რესურსები
- ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი, ტომი 7, სვეტი 385-386, თბილისი, 1962 წელი.
- იხილეთ ქართული ვიკიპედიის სტატია „ქცევა“
- „ქცევა“ ქართული ენის განმარტებით ონლაინ-ლექსიკონში
- ქართული ენის ორთოგრაფიული ლექსიკონი, ვარლამ თოფურია, ივანე გიგინეიშვილი, თბილისი „განათლება“, 1998, გვ. 504
- საჯარო მოხელის ორთოგრაფიულ-სტილისტიკური ლექსიკონი, თამარ ვაშაკიძე, ავთანდილ არაბული, თეა ბურჭულაძე, თბილისი, 2022, გვ. 527
- ნეიმანი ალ., ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი, მესამე გამოცემა, თბ.: „განათლება“, 1978, გვ. 439.
- სულხან-საბა ორბელიანი, ლექსიკონი ქართული : [ორტომეული], ტ. 2, თბილისი: „მერანი“, 1993, გვ. 244.