დახმარება:ლექსიკური ერთეულის კატეგორიები: განსხვავება გადახედვებს შორის
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
:'''[[ანდაზა]]''': გონებამახვილური მოკლე რიტმული გამონათქვამი (ჩვეულებისამებრ − დამრიგებლობითი შინაარსისა). მაგალითად, [[ტყუილს მოკლე ფეხები აქვს]]▼
*'''[[ზედსართავი სახელი]]'''▼
::'''[[მიმღეობა]]''', ზმნისგან ნაწარმოები უუღლებელი ფორმა, რომელიც იბრუნვის და წინადადებაში გამოიყენება ზედსართავ სახელად. მაგალითად [[დაწერილი]], [[ასაღები]], [[ამოუთხრელი]]▼
::ზოგიერთ ენაში ხშირად ზედსართავი სახელი (მათ შორის მიმღეობაც) ზმნიზედის ფუნქციითაც გამოიყენება. ასეთ შემთხვევაში, სალექსიკონო ერთეულის კატეგორიად მიეთითება მხოლოდ ''ზედსართავი სახელი''.▼
: '''[[არსებითი სახელი]]''': [[სახლი]], [[კაცი]], [[ქალი]] ▼
*'''[[შემოკლება]]''', მაგალითად [[ა.შ.]], [[ძვ.]], [[აშშ]].▼
:: თუ არსებითი სახელი საკუთარი სახელია, შესაბამისად მიუთითეთ დამატებით: '''[[ტოპონიმი]]''', '''[[ადამიანის სახელი]]''', '''[[გვარი]]'''. მაგალითად: [[მტკვარი]] (არსებითი სახელი, ტოპონიმი), [[დავითი]] (არსებითი სახელი, ადამიანის სახელი), ბაგრატიონი (არსებითი სახელი, გვარი).▼
::შემოკლების სახეობაა [[აბრევიატურა]] (მაგ. [[აშშ]], [[იუნესკო]]), მაგრამ იგი ვიქსიკონში ცალკე კატეგორიას არ ქმნის და სალექსიკონო ერთეულის აღწერაში ეტიმოლოგიის განყოფილებაში აღინიშნება.▼
: '''[[არტიკლი]]''': გერმანული [[der]], [[die]], [[das]], [[ein]], [[eine]] ▼
*'''[[თანდებული]]''', დამხმარე სიტყვა ან ნაწილაკი, რომელიც დაერთვის სახელს და მართავს მას რომელსამე ბრუნვაში. მაგალითად, [[-ში]], [[-ზე]], [[გამო]], [[მიხედვით]].▼
::'''[[წინდებული]]''' იგივე თანდებულია, რომელიც სახელს წინ უძღვის. მაგალითად, [[მიუხედავად]], [[გარდა]] (როდესაც სახელს წინ უძღვის: ''მიუხედავად'' ამისა, ''გარდა'' ამისა).▼
*'''[[ზმნიზედა]]''': მეტყველების ნაწილი, რომელიც აღნიშნავს, თუ სად, როდის, როგორ, რა ზომით, რამდენჯერ, რატომ ან რისთვის ხდება მოქმედება▼
: '''[[აფიქსი]]''': (მორფემა, რომელიც ცალკე არ დგას, თავში ან ბოლოში ერთვის სიტყვას და დამოუკიდებელი გრამატიკული მნიშვნელობა აქვს), მაგალითები: [[-ეთი]], [[-ობა]], [[სა-]], [[უ-]]
Line 22 ⟶ 17:
::: '''[[ინტერფიქსი]]''' (მაგალითად „-s-“ გერმანულ სიტყვაში „Geburt-s-tag-s-kind“)
▲*'''[[ზედსართავი სახელი]]'''
▲: '''[[არტიკლი]]''': გერმანული [[der]], [[die]], [[das]], [[ein]], [[eine]]
▲::'''[[მიმღეობა]]''', ზმნისგან ნაწარმოები უუღლებელი ფორმა, რომელიც იბრუნვის და წინადადებაში გამოიყენება ზედსართავ სახელად. მაგალითად [[დაწერილი]], [[ასაღები]], [[ამოუთხრელი]]
▲::ზოგიერთ ენაში ხშირად ზედსართავი სახელი (მათ შორის მიმღეობაც) ზმნიზედის ფუნქციითაც გამოიყენება. ასეთ შემთხვევაში, სალექსიკონო ერთეულის კატეგორიად მიეთითება მხოლოდ ''ზედსართავი სახელი''.
: '''[[ზმნა]]''': [[დაწერს]], [[დადის]], [[გადააგდებს]]. ზმნები არ არის მიმღეობა (დახატული, დაწერილი) და სახელზმნა (წერა, ხატვა, სვლა, გადაგდება). გრამატიკული თვალსაზრისით მიმღეობა ზედსართავი სახელია, ხოლო სახელზმნა — არსებითი სახელი. ▼
▲*'''[[ზმნიზედა]]''': მეტყველების ნაწილი, რომელიც აღნიშნავს, თუ სად, როდის, როგორ, რა ზომით, რამდენჯერ, რატომ ან რისთვის ხდება მოქმედება
: '''[[Hilfe:Kontraktion|Kontraktion]]''' (შერწყმული სიტყვები): მაგალითად „[[I'm]]“ ინგლისურ ენაში▼
▲*'''[[თანდებული]]''', დამხმარე სიტყვა ან ნაწილაკი, რომელიც დაერთვის სახელს და მართავს მას რომელსამე ბრუნვაში. მაგალითად, [[-ში]], [[-ზე]], [[გამო]], [[მიხედვით]].
: '''[[რიცხვითი სახელი]]''': [[ერთი]], [[ორი]], [[სამი]], [[ოცდაერთი]]; [[პირველი]], [[მეორე]]; [[ნახევარი]], [[ერთადერთი]], [[ბევრი]], [[ცოტა]]; [[მეხუთედი]]; [[ოთხჯერ]]▼
:'''[[იდიომი]]''': შესიტყვება, რომელიც, ჩვეულებრივ, სხვა ენაზე სიტყვასიტყვით არ ითარგმნება; მაგ., [[თვალი დაუდგება]], [[ყურს დაუგდებს]], [[ბოლო მოეღება]], [[ტანს აიყრის]]▼
: '''[[ნაწილაკი]]''': [[ნუ]], [[არ]], [[-ც]], [[კი]]▼
: '''[[
▲: '''[[
: '''[[მყარი შესიტყვება]]''': სიტყვები, რომლებიც ხშირად ან მუდმივად ერთად გამოიყენება. მაგალითად, [[დილა მშვიდობის]], [[თოვლის ბაბუა]]▼
: '''[[ნაცვალსახელი]]'''
Line 46 ⟶ 47:
:: '''[[მიმართებითი ნაცვალსახელი]]''': ვინც, რაც, რომელიც, როგორიც, რამდენიც, რანაირიც, ვისიც, რისიც, სადაურიც, როდინდელიც
▲: '''[[ნაწილაკი]]''': [[ნუ]], [[არ]], [[-ც]], [[კი]]
▲:'''[[იდიომი]]''': შესიტყვება, რომელიც, ჩვეულებრივ, სხვა ენაზე სიტყვასიტყვით არ ითარგმნება; მაგ., [[თვალი დაუდგება]], [[ყურს დაუგდებს]], [[ბოლო მოეღება]], [[ტანს აიყრის]]
▲: '''[[რიცხვითი სახელი]]''': [[ერთი]], [[ორი]], [[სამი]], [[ოცდაერთი]]; [[პირველი]], [[მეორე]]; [[ნახევარი]], [[ერთადერთი]], [[ბევრი]], [[ცოტა]]; [[მეხუთედი]]; [[ოთხჯერ]]
▲:'''[[ანდაზა]]''': გონებამახვილური მოკლე რიტმული გამონათქვამი (ჩვეულებისამებრ − დამრიგებლობითი შინაარსისა). მაგალითად, [[ტყუილს მოკლე ფეხები აქვს]]
▲: '''[[არსებითი სახელი]]''': [[სახლი]], [[კაცი]], [[ქალი]]
▲:: თუ არსებითი სახელი საკუთარი სახელია, შესაბამისად მიუთითეთ დამატებით: '''[[ტოპონიმი]]''', '''[[ადამიანის სახელი]]''', '''[[გვარი]]'''. მაგალითად: [[მტკვარი]] (არსებითი სახელი, ტოპონიმი), [[დავითი]] (არსებითი სახელი, ადამიანის სახელი), ბაგრატიონი (არსებითი სახელი, გვარი).
: '''[[სიმბოლო]]''': (ამ შემთხვევაში ენად მიეთითება „საერთაშორისო“) [[!]], [[∞]], [[²]], [[¶]], [[©]], [[+]]
Line 57 ⟶ 55:
:: '''[[ციფრი]]''': [[0]]
▲*'''[[შემოკლება]]''', მაგალითად [[ა.შ.]], [[ძვ.]], [[აშშ]].
▲: '''[[ზმნა]]''': [[დაწერს]], [[დადის]], [[გადააგდებს]]. ზმნები არ არის მიმღეობა (დახატული, დაწერილი) და სახელზმნა (წერა, ხატვა, სვლა, გადაგდება). გრამატიკული თვალსაზრისით მიმღეობა ზედსართავი სახელია, ხოლო სახელზმნა — არსებითი სახელი.
▲::შემოკლების სახეობაა [[აბრევიატურა]] (მაგ. [[აშშ]], [[იუნესკო]]), მაგრამ იგი ვიქსიკონში ცალკე კატეგორიას არ ქმნის და სალექსიკონო ერთეულის აღწერაში ეტიმოლოგიის განყოფილებაში აღინიშნება.
: '''[[შორისდებული]]''': [[ოჰ]]! [[უი]]! [[ვაშა]]!
▲: '''[[მყარი შესიტყვება]]''': სიტყვები, რომლებიც ხშირად ან მუდმივად ერთად გამოიყენება. მაგალითად, [[დილა მშვიდობის]], [[თოვლის ბაბუა]]
▲::'''[[წინდებული]]''' იგივე თანდებულია, რომელიც სახელს წინ უძღვის. მაგალითად, [[მიუხედავად]], [[გარდა]] (როდესაც სახელს წინ უძღვის: ''მიუხედავად'' ამისა, ''გარდა'' ამისა).
| |||