ღვინო
ქართული რედაქტირება
ღვინო რედაქტირება
ეტიმოლოგია რედაქტირება
მეცნიერთა უმეტესობის აზრით წინარექართულ ენაში პროტო-ინდო-ევროპული ენიდან[1][2] — ერთ-ერთი თეორიის თანახმად კი — პროტო-სომხური ენის საშუალებით მოხვდა.[3][4] ზურაბ სარჯველაძის მიერ წამოყენებული თეორია[5] ამ სიტყვის წმინდა ქართველურ ეტიმოლოგიასთან დაკავშირებით, დასავლელმა[6][7] და ქართველმა[1][8] მეცნიერებმა მკაცრად გააკრიტიკეს და უარყვეს იგი.
წაკითხვა რედაქტირება
- ფონეტიკური ტრანსლიტერაცია (IPA): [ɣvinɔ]
- აუდიო მაგალითი: ღვინო ?
- დამარცვლა: ღვი·ნო, მრ. რ. ღვი·ნო·ე·ბი, ღვი·ნო·ნი
მნიშვნელობა რედაქტირება
არსებითი სახელი რედაქტირება
| ➤ ღვინო, ღვინ-ის(ა), მრავლობითი: ღვინო-ებ-ი, ღვინო-ნ-ი | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
- ალკოჰოლური სასმელი, რომელიც ყურძნის წვენის დადუღებით მზადდება.
- წითელი ღვინო. ქართული ღვინო. ღვინის ჭურჭელი
- 1960: ნოდარ დუმბაძე, მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი
- დილით მე და ილარიონი ბარბაცით მივათრევდით სახლში ილიკოს და ღვინით სავსე გუდას.
- 1939: კონსტანტინე გამსახურდია, დიდოსტატის კონსტანტინეს მარჯვენა
- მკვლელებსა და ლოთებს აგრე სჩვევიათ, ჯერ ღვინითა და სისხლით გაილეშებიან, შემდგომ ამისა მოჰყვებიან ცრემლების ნთხევას.
- 1924: მიხეილ ჯავახიშვილი, ჯაყოს ხიზნები
- ღვინით შებრუჟებული ჯაყო შესდგა და უარესად აყვირდა.
- ➤ სინონიმები: კახური, ზედაშე, დგვიფი, ნუნუა, ჟოქო, შალამურა, წყალკვინტელა, შემი, არმუჯი, შუაღვინო, მაჭარი, შამანი, ახტაშირა, მახალი, ბოღლიწო
- ➤ მსგავსი მნიშვნელობის სიტყვები: მაჭარი, ახტაშირა
- ➤ უფრო ზოგადი ცნებები: სასმელი, სითხე
- ალკოჰოლური სასმელი, რომელიც სხვა ხილისაგან მზადდება ღვინის (მნიშვ. 1) მსგავსად.
- ვაშლის ღვინო. ალუბლის ღვინო
- ამ მნიშვნელობისათვის ციტატები არ გვაქვს. დაგვეხმარეთ მოძიებაში.
- ➤ უფრო კერძო ცნებები: სიდრი
წარმოებული ლექსიკა რედაქტირება
- ➤ წარმოებული სიტყვები: დააღვინებს, დაღვინდება, დაღვინება, დაღვინებული, საღვინე, ღვინია, ღვინიანი, ღვინიო, ღვინისმჟავა, ღვინისფერი, ღვინოავარდნილი, ღვინობისთვე, ღვინონასვამი
- ➤ შესიტყვებები: თავი ღვინო, თავანკარი ღვინო, შუმი ღვინო, სახარჯო ღვინო, შუა ღვინო, დამდგარი ღვინო, საძველო ღვინო, დაძველებული ღვინო, ძველი ღვინო, გალა ღვინო, მოჭანგული ღვინო, მოჭვანგული ღვინო
- ➤ იდიომები: ღვინისთვის უკბენია • ხატის ღვინო • ხატის ღვინო დაულევია • ღვინო მოერევა • ღვინო ერევა • ღვინო მოეკიდება • ღვინო შეუჯდება • ღვინო გაუჯდება • ღვინოში იხრჩობა • ღვინით გაჟღენთილი • ღვინოს იპარავს • ღვინოში ბანაობს • ღვინოს თავს გადაუქცევს • თხლეზე ღვინის დაყენება • ღვინის გადაბრუნბა • ღვინოს გადაიღებს • ღვინის კლიმვა • ღვინის ჩაკობულვა • ღვინოს ბუნგი მისცა • ღვინის თბილი • ღვინის დასალევი • ღვინოს ხელი აქვს • ღვინის მონაყვა • ბჟუქურა ღვინო • ღვინის ქვა
თარგმანები რედაქტირება
ყურძნის წვენისგან დამზადებული ალკოჰოლური სასმელი
წყაროები და რესურსები რედაქტირება
ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონი, ტომი 7, სვეტი 427-429, თბილისი, 1962 წელი.
იხილეთ ქართული ვიკიპედიის სტატია „ღვინო“- „ღვინო“ ქართული ენის განმარტებით ონლაინ-ლექსიკონში
- ქართული ენის ორთოგრაფიული ლექსიკონი, ვარლამ თოფურია, ივანე გიგინეიშვილი, თბილისი „განათლება“, 1998, გვ. 506
- საჯარო მოხელის ორთოგრაფიულ-სტილისტიკური ლექსიკონი, თამარ ვაშაკიძე, ავთანდილ არაბული, თეა ბურჭულაძე, თბილისი, 2022, გვ. 528
- ნეიმანი ალ., ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი, მესამე გამოცემა, თბ.: „განათლება“, 1978, გვ. 442.
- სულხან-საბა ორბელიანი, ლექსიკონი ქართული : [ორტომეული], ტ. 2, თბილისი: „მერანი“, 1993, გვ. 250.
- ქართული მატერიალური კულტურის ლექსიკონი, ელდარ ნადირაძე, თბილისი, 2022, გვ. 518-530
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ 1.0 1.1 Gamkrelidze, Ivanov: Indo-European and the Indo-Europeans: A reconstruction and historical analysis of a proto-language and a proto-culture (vols. I-II). Berlin / New York, 1994-1995
- ↑ Soviet Anthropology and Archeology, Volumes 22-23, International Arts and Sciences Press, 1985
- ↑ *ɣwino- in Kartvelian Etymology database compiled by Sergei Starostin "Несомненный индоевропеизм (повидимому, from протоарм. *ɣwino-m, арм. gin); см, напр, Климов 1981, 171, Климов 1994, 78-82 (хотя автор настойчиво пытается избежать выведения из протоармянского, оно все же представляется наиболее вероятным)."
- ↑ Hračʿeay Ačaṙean (1971–79), Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words], in 4 vols (second edition), Yerevan: Yerevan State University, volume I, page 559
- ↑ hainc’ p’enrixi, zurab sarǰvelaje (Heinz Fähnrich, Surab Sarjveladze) (2000), k’art’velur enat’a etimologiuri lek’sikoni [Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages] (second edition), Tbilisi: Tbilisi Sulkhan-Saba Orbeliani State University Press.
- ↑ Georgij A. Klimov (1998), Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages, New York, Berlin: Mouton De Gruyter
- ↑ Bouda, Karl (1950). "Beitrage zur etymologischen Erforschung des Georgischen", Lingua 2
- ↑ Dzidziguri, Shota (1988). "Life of the Word", Tbilisi: Tbilisi State University Publishing